Ultima I: The First Age of Darkness được Richard Garriot phát triển cho hãng Origin Systems và phát hành vào năm 1981, có lẽ là trò chơi máy tính thế giới mở thực sự đầu tiên. Phiên bản thứ ba trong dòng game Ultima III: Exodus tiếp tục mở rộng về các khái niệm thế giới mở của bản gốc, và giới thiệu các phương thức vận tải khác như cưỡi ngựa, đi thuyền có thể được xem là ví dụ đầu tiên của lối chơi sandbox.

Game mô phỏng vũ trụ Elite thường được cho là nhà tiên phong trong khái niệm game thế giới mở vào năm 1984.[1][5][20][21] Có một số game ban đầu cung cấp cho người chơi khả năng khám phá một thế giới mở khi đang lái xe. New York City (1984), Miami Vice và sau là APB (1987) mở rộng định dạng này, trong khi Turbo Esprit (1986) giới thiệu một môi trường thành phố mở góc nhìn 3D từ đằng sau, và được trích dẫn là có ảnh hưởng lớn đến Grand Theft Auto.[22] Hunter (1991) được mô tả như là tựa game sandbox đầu tiên có tính năng full 3D với đồ họa góc nhìn thứ ba.[23]

Wasteland do hãng Interplay Productions phát hành vào năm 1988, là một nhà tiên phong quan trọng khác trong lối chơi thế giới mở. Trò chơi chứa đựng một thế giới mở rộng lớn, nơi mà hành động của người chơi để lại ảnh hưởng lâu dài và bền vững, bảo vệ những khu vực ở bang mà người chơi để lại đó. Đây là game có lối chơi phi tuyến tính, người chơi có thể khám phá sâu rộng thế giới ngay từ đầu, và giải quyết các quest và nhiệm vụ bất kỳ lúc nào, với các quest thường có nhiều giải pháp khác nhau để hoàn thành. Người chơi cũng có khả năng tương tác với thế giới theo những cách khác, sử dụng các công cụ như dây thừng và xẻng để tiến hành; một ví dụ ban đầu của lối chơi theo đúng phong cách sandbox.

Bản đồ trong Quarantine (1994) có nhiều địa điểm để chọn nhiệm vụ và còn phổ biến chiến thuật lái xe bắn súng bằng cách sử dụng UZI bắn ra từ cửa sổ bên. Super Mario của Nintendo 64 (1996) được coi là mang tính cách mạng cho thế giới free-roaming kết thúc mở 3D hiếm khi được nhìn thấy trong các game 3D trước đây, cùng với điều khiển cần analog và điều khiển camera.[24] Những ví dụ 3D thuở sơ khai khác bao gồm Ocarina of Time (1998) và Majora's Mask (2000) của dòng Legend of Zelda,[4] Body Harvest (1998) của DMA Design (Rockstar North), Midtown Madness (1999) của Angel Studios (Rockstar San Diego) và Midnight Club: Street Racing (2000), Driver (1999) của Reflections Interactive (Ubisoft Reflections)[25] và các game của Rareware như Banjo-Kazooie (1998), Donkey Kong 64 (1999) và Banjo-Tooie (2000).

Thế kỷ 21

Tựa game phiêu lưu đầy tham vọng Shenmue của Sega (1999) là một bước tiến lớn đối với lối chơi thế giới mở 3D, và được coi là người khởi đầu cho thể loại phụ "thành phố mở", được chào đón kiểu như một game "FREE" (Full Reactive Eyes Entertainment) đưa ra mức độ tự do tuyệt vời của người chơi, buộc họ phải kiên nhẫn khám phá một thành phố sandbox mở rộng với chu kỳ ngày đêm riêng của mình, thay đổi thời tiết và những nhân vật không phải người chơi (NPC) được lồng tiếng đầy đủ hay nói về thói quen hàng ngày của họ. Môi trường tương tác rộng lớn của game, vô số lựa chọn, mức độ chi tiết và phạm vi khai phá tự do thành phố của nó đã được so sánh với các tựa game sandbox về sau như Grand Theft Auto III và phần tiếp theo, loạt game Yakuza của Sega, Fallout 3 và Deadly Premonition.[26][27][28] S.T.A.L.K.E.R.: Shadow of Chernobyl do GSC Game World phát triển vào năm 2009, nối tiếp qua hai phần sau gồm một phần trước sự kiện bản gốc và một phần tiếp theo. Phong cách thế giới tự do của khu vực được chia thành các bản đồ lớn như từng vùng và người chơi có thể đi từ nơi này sang nơi khác, tùy thuộc vào các nhiệm vụ cần thiết hoặc ngẫu hứng.

Dòng game đã để lại những ảnh hưởng văn hóa lớn nhất là Grand Theft Auto, với hơn 125 triệu bản được bán ra.[29] Grand Theft Auto III kết hợp các yếu tố từ các phiên bản trước và hợp nhất chúng lại với nhau thành một thứ kinh nghiệm chìm đắm mới. Ví dụ, các đài phát thanh đã được thực hiện trước đó trong các trò chơi như Out Run của Sega (1986)[30] và SimCopter của Maxis (1996), các nhiệm vụ kết thúc mở dựa trên hoạt động của một chiếc taxi taxi trong một môi trường sandbox là cơ sở cho tựa game Crazy Taxi của Sega (1999),[31] khả năng đánh bại hoặc giết chết các nhân vật không phải người chơi (NPC) quay trở lại các tựa game như Portopia (1983),[32] Hydlide II (1985),[33] Final Fantasy Adventure (1991)[34] và những trò bắn súng nhẹ khác nhau,[35] cùng cách thức mà người chơi vượt qua những người đi bộ và bị cảnh sát truy đuổi đã được so sánh với Pac-Man (1980).[36] Sau khi phát hành Grand Theft Auto III, nhiều game sử dụng kiểu chơi thế giới mở 3D thường bị mang tai tiếng như là những bản sao Grand Theft Auto, giống như bao nhiêu game bắn súng góc nhìn thứ nhất lúc ban đầu cũng được gọi là "bản sao Doom".[37] Một tựa game thế giới mở nổi tiếng khác là Minecraft đã bán được hơn 13.350.376 bản cho PC, Mac và Linux và 2 tỉ giờ chơi trên Xbox 360.[38][39]

Hơn nữa, đã có một số trò chơi ban đầu được cung cấp cho người chơi khả năng khám phá một thế giới mở trong khi lái xe. Turbo Esprit cung cấp một môi trường thành phố free-roaming 3D vào năm 1986 và được trích dẫn như là một trong những trò có ảnh hưởng lớn đến Grand Theft Auto.[22] TX-1 (1983),[40] The Battle-Road (1984)[41] và Out Run (1986)[30] là những game lái xe phi tuyến tính cho phép người chơi lái xe xuyên qua nhiều con đường khác nhau dẫn đến các tuyến đường có thể khác nhau và điểm đến cuối cùng.[30][40][41] Nhiều dòng game đua xe theo phong cách arcade chính thống (trái ngược với mô phỏng) đã biến thành các game thế giới mở vào những năm 2010. Tuy vậy, Grand Theft Auto lại không phải là tựa game thế giới mở đầu tiên cũng như cuối cùng. Một ví dụ khác đáng chú ý là dòng game Elder Scrolls có thế giới ngày càng rộng lớn và đặc biệt đa dạng cung cấp đủ nhiệm vụ và khả năng chơi tới hàng trăm giờ bất chấp lợi ích của việc du hành nhanh gần như bằng không.